اختلال تعادل وضعیتی است که روی حفظ تعادل ثابت بدن تأثیر می‌گذارد.

می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله مشکلات گوش داخلی، مشکلات عصبی مغز، اعصاب حسی یا سیستم اسکلتی عضلانی باشد. درمان اختلالات تعادل با توجه به علت زمینه‌ای آن شامل داروها، فیزیوتراپی، تمرینات تعادلی، اجتناب از محرک‌ها یا مداخله جراحی در موارد شدید می‌شود.

اختلال حرکتی در کودکان

کودکان تازه متولد شده مراحل کامل رشد و نمو را طی نکرده‌اند. این عارضه منجر به انواع اختلال در راه رفتن کودک می‌شود. کودک قادر به کنترل شدت حرکات نیست. علاوه بر آن ممکن است نتواند سمتی از بدن که می‌خواهد را تکان بدهد.

رویکرد درمانی برای اختلال حرکتی در کودکان مبتلا به این عارضه همانند اختلال حرکتی در بزرگسالان است. از این نظر که بسته به تشخیص پزشک دارو درمانی و شیوه‌های کمکی متفاوت است.

به طور کلی برای کودکان دوپامین، تحریک سلول‌های عصبی ذهنی، جلسات فیزیوتراپی و تزریق بوتاکس تجویز می‌شود. پزشک ممکن است داروهای خوردنی هم توصیه کند.

تشخیص انواع اختلال حرکتی

با داشتن اطلاعاتی کلی و اندک از اختلالات حرکتی نمی‌توان به سوالاتی که ذهنتان را درگیر کرده پاسخی دقیق بدهید. (سوالاتی مثل: ناتوانی در راه رفتن نشانه چیست یا اینکه مهمترین اختلالات حرکتی و رایج‌ترین آنها کدامند؟)

دقت در تشخیص و دانش تخصصی از این نظر اهمیت دارد که تفکیک درست علائم فیزیکی و عصبی بیمار ضرورت ویژه‌ای دارد. خود شخص بیمار یا اطرافیان به صرف اینکه بدانند اختلال حرکتی چیست یا اینکه حرکات غیر ارادی بدن چیست نمی‌توانند به تشخیص و تجویز بپردازند.

درمان انواع اختلال حرکتی

• تجویز بتابلاکرها برای کاهش لرزش و علائم فیزیکی صورت می‌گیرد.
• داروهای ضد لرزش (به خصوص برای کاهش لرزش دست‌ها) تجویز می‌شود.
• داروهای کولینرژیک (به انگلیسی (Cholinergic) برای کاهش تاثیرگذاری استیل کولین‌ها کاربرد دارند. این داروها از سفتی عضلات و لرزش‌های بدنی می‌کاهند.
• داروهای ضد اضطراب که برای آرام کردن موقتی ماهیچه‌ها و اسپاسم‌های عضلانی کاربرد دارند. ضد اضطراب‌ها روی سیستم عصبی مرکزی اثربخشی دارند.
• بوتاکس برای مسدود کردن مواد شیمیایی که منجر به گرفتگی عضلانی می‌شوند.

اختلال تعادل در کودکان

اختلالات تعادل در کودکان نیز ممکن است در اثر عوامل مشابه بزرگسالان یعنی مشکلات گوش داخلی، مغز، اعصاب حسی یا سیستم اسکلتی عضلانی ایجاد شوند. برخی از اختلالات تعادلی خاص که بیشتر در کودکان دیده می‌شوند عبارتند از:

• اختلال هماهنگی رشدی (DCD)
• اختلالات مخچه
• عفونت گوش داخلی
• بیماری حرکت

علائم و نشانه‌های اختلالات تعادل شامل موارد زیر است:

• احساس حرکت یا چرخش (سرگیجه vertigo)
• احساس سبکی در سر یا ضعف (پیش سنکوپ)
• از دست دادن تعادل و بی‌ثباتی
• احساس تکان خوردن یا سرگیجه (dizziness)
• تغییرات بینایی مانند تاری دید و گیجی می‌شوند.

اختلال تعادل چیست؟

اختلال تعادل به انگلیسی imbalance، می‌تواند باعث احساس سرگیجه، به‌طوری‌که اتاق دور سر بیمار می‌چرخد، بی‌ثباتی یا احساس سبکی سر شود. بیمار ممکن است احساس زمین خوردن داشته باشد. این احساسات می‌تواند در حالت دراز کشیده یا نشسته یا ایستاده اتفاق بیفتند.

بسیاری از سیستم‌های بدن از جمله ماهیچه‌ها، استخوان‌ها، مفاصل، بینایی، دستگاه تعادل در گوش داخلی، اعصاب، قلب و عروق خونی، باید عملکرد طبیعی داشته باشند تا تعادل طبیعی وجود داشته باشد. هنگامی‌که این سیستم‌ها به‌خوبی عمل نمی‌کنند، اختلالات تعادل به وجود می‌آیند. تعداد زیادی از بیماری‌ها ممکن است باعث مشکلات تعادل شوند. بااین‌وجود، اغلب اختلالات تعادل از مشکل در ارگان‌های انتهایی در گوش داخلی (سیستم وستیبولار) ناشی می‌شوند.

اختلال حرکتی چیست؟

اختلال حرکتی به گروهی از بیماری های دستگاه عصبی گفته می شود که سبب ایجاد حرکات اضافه غیر قابل کنترل و غیر طبیعی می شود. همچنین اختلال حرکتی می تواند منجر به کندی حرکات نیز شود. بصورت کلی اختلال حرکتی، سندرم بالینی است و افزایش و یا کاهش غیر طبیعی حرکات بدن نتیجه آن است.

انواع اختلالات حرکتی

اختلالات حرکتی با توجه به نوع آن ها یعنی کاهش و یا افزایش حرکات به دو دسته عمده تقسیم بندی می شوند

اختلالات حرکتی ‌هایپرکینتیک

اختلالات حرکتی ‌هایپرکینتیک به حرکات اضافی و تکراری و غیر ارادی گفته می شود که خارج از محدوده ی حرکات طبیعی بدن است.

اختلالات حرکتی ‌هایپوکینتیک

اختلالات حرکتی ‌هایپوکینتیک یا فقدان حرکت به کاهش دامنه حرکات، کاهش سرعت حرکت و صفت شدن عضلات حرکتی گفته می شود.

درمان اختلالات تعادل چیست؟

درمان به علت اختلال تعادل بستگی دارد. درمان‌ها می‌تواند گزینه‌های زیر را دربرگیرند:

• ورزش‌های بازیابی تعادل (بازتوانی وستیبولار): درمان گرهایی که برای اختلال تعادل آموزش‌دیده‌اند می‌توانند ورزش و برنامه اختصاصی برای بازیابی تعادل طراحی کنند. درمان می‌تواند به جبران عدم تعادل، تطبیق با تعادل کم و حفظ فعالیت فیزیکی کمک کند. برای جلوگیری از زمین خوردن، درمانگر ممکن است وسایل کمکی مانند عصا و راه‌هایی برای تعادل پیشنهاد کند و احتمال زمین خوردن را کاهش دهد.
• تغییرات رژیم غذایی و شیوه زندگی: اگر بیماری منیر یا سردردهای میگرنی علت اختلال تعادل باشد تغییرات رژیم غذایی پیشنهاد می‌شود که می‌تواند علائم را بهبود بخشد. اگر کاهش فشار اورتوستاتیک، ممکن است نیاز به میل کردن مایعات بیشتر یا پوشیدن جوراب‌های بلند فشاری داشته باشید.
• داروها: اگر سرگیجه شدید وجود داشته باشد که ساعت‌ها یا روزها باقی بماند، ممکن است پزشک دارویی تجویز کند که سرگیجه و استفراغ را کنترل کند.