در ابتدا باید بدانید که علائم اختلال تاخیر در گفتار کودکان با علائم اختلال گفتاری تفاوت دارد. اگر کودکی تاخیر در گفتار داشته باشد، ممکن است نشانه وجود یک اختلال تکاملی در وی باشد.
کودکان مبتلا به اختلال در تکلم، در درک یا صحبت کردن مشکل دارند و این مسئله بر زندگی روزمره آن‌ها تأثیر می‌گذارد. درحالی‌که کودکان مبتلا به اختلال گفتاری (speech disorder)، در تلفظ صداها هنگام بیان کلمات مشکل دارند. آن‌ها معمولا مهارت‌های زبانی خوبی دارند. یعنی کلمات و جملات را به خوبی می‌فهمند و می‌توانند جملات درستی بسازند.
به طور کلی، کودکان مبتلا به اختلال گفتاری لزوماً دارای تأخیر در تکلم یا اختلال تکاملی زبان (developmental language disorder) نیستند. در مقابل همه کودکانی که تاخیر گفتاری دارند، در بیان همان تعداد کلمات محدود خود مشکل ندارند.
دلایل مختلفی می توانند موجب حرف نزدن کودک دو ساله شوند. در واقع علت عدم حرف زدن در هر کودکی می تواند با کودک دیگر متفاوت باشد. از رایج ترین و مهم ترین مشکلاتی که باعث اختلال گفتاری در کودک می شود، می توان به تاخیر در رشد اشاره کرد. برخی از قسمت های مغز وظیفه هماهنگی بین لب، فک و زبان را دارند. زمانی که این بخش ها از مغز به خوبی رشد نمی کنند، باعث حرف نزن کودک 2 ساله می شود. البته که وجود مشکلاتی در زبان و دهان نیز می تواند در حرف نزدن کودکان موثر باشند. مشکلات شنوایی نیز یکی دیگر از دلایل مهم حرف نزدن کودک به شمار می رود.
ازآنجایی‌که روند تکامل گفتار در همه کودکان دقیقا یکسان نیست، بهتر است از مقایسه فرزندتان با سایر کودکان هم‌سن او دست بردارید.
در خصوص اختلالات تلفظ در کودکان لازم است بگوییم که این مشکل گفتاری دارای انواع مختلفی است. انواع اختلال تلفظ عبارتند از:
- اختلال تلفظ حذفی: در این نوع مشکل گفتاری کودک صداهای هدف را بیان نمی کند.
- تلفظ جایگزینی: در این اختلال گفتاری کودکان حروف دیگر را جایگزین حروف اصلی می کنند.
- اضافه گویی: این مشکل به این صورت است که کودک صدای اضافی را به انتهای کلمات اضافه می کند.
لازم است بیان کنیم که برخی از این خطا ها می تواند در بازه سنی خاصی در کودکان طبیعی باشند. اما باید این اختلالات با مرور زمان رفع شوند. در صورتی که اختلالات تلفظ مداوم بوده و هیچ تغییری در رفع آن ها مشاهده نشود، مراجعه به گفتار درمانی لازم خواهد بود.
این کار کمک زیادی به سنجش اختلال در تکلم نمی‌کند. بهتر است در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر در سنین مختلف کودک خود، از یک پزشک متخصص کودک یا کارشناس گفتاردرمان مشاوره بگیرید
- تا ۱۲ ماهگی کودک شما سعی نمی‌کند با استفاده از صداها، حرکات یا کلمات با شما ارتباط برقرار کند. به‌خصوص زمانی‌که به کمک نیاز دارد یا چیزی می‌خواهد.
- تا ۲ سالگی هنوز فرزند شما حدود ۵۰ کلمه مختلف را نمی‌گوید. به طور خودبه‌خود دو یا چند کلمه را ترکیب نمی‌کند و گاهی فقط عبارات دیگران را کپی می‌کند. به نظر نمی‌رسد دستورالعمل‌ها یا سؤال‌های ساده‌ای مانند «کفش‌هایت را بگیر»، «نوشیدنی می‌خواهی؟» یا «بابا کجاست؟» را درک کند.
- در حدود ۳ سالگی فرزند شما هنوز قدرت ترکیب کردن کلمات در عبارات یا جملات طولانی‌تر مانند «به من کمک کن مامان» یا «می‌خواهم غذا بیشتر بخورم» را ندارند. حتی به نظر نمی‌رسد که دستورالعمل‌ها یا سؤال‌های طولانی‌تر مانند «کفش‌هایت را بگیر و در جعبه بگذار» یا «امروز برای ناهار چه می‌خواهی بخوری؟» را درک کند. معمولا علاقه کمی به کتاب دارد یا اصلاً علاقه‌ای ندارد و خیلی سوال نمی‌پرسد.
- در سن ۴ یا ۵ سالگی که معادل سن پیش‌دبستانی است، کودک شما هنوز با حرف زدن مشکل دارد. در این بازه سنی، اگر مشکل تکلم را نتوان به علل دیگری مانند ابتلا به اختلال طیف اوتیسم (ASD) یا ک‌شنوایی نسبت داد، باید به وجود اختلال تکاملی زبان شک کرد. کودکان مبتلا به اختلال تکاملی زبان، اغلب بیان کلمات مهم را در جملات حذف می‌کنند. فقط به بخشی از یک دستورالعمل پاسخ می‌دهند. برای استفاده درست از زمان گذشته، حال یا آینده فعل‌ها فکر می‌کنند. استفاده از کلمات مناسب هنگام صحبت کردن برایشان سخت است و ممکن است به جای آن‌ها از کلمات کلی مانند «چیز» استفاده کنند. ممکن است معنی کلمات، جملات یا داستان‌ها را درک نکند.
پیشنهاد میکنیم جهت بررسی دقیق و درمان مشکلات گفتاری و درمان لکنت ربان کودک خود از مشاوره تلفنی کلینیک گفتاردرمانی توانش بعنوان یکی از بهترین مرکز گفتاردرمانی در تهران استفاده نمایید
هزینه گفتاردرمانی در مرکز توانش بر اساس تعرفه گفتار درمانی مصوب میباشد و حتی با توجه به وسعت مرکز توانش گاهیی هزینه گفتار درمانی در توانش کمتر از قیمت گفتار درمانی در سایر مراکز گفتار درمانی در تهران است.